ฝายมีชีวิต โดยครูท้วม ไม้หลา..ฝายมีชีวิตเกิดขึ้นที่ไหน ความสุขแบบครบวงจรเกิดขึ้นในชุมชนนั้น

ฝายมีชีวิต ตอนที่ 18
       ความแตกต่างของฝายมีชีวิต เป็นฝายทาชุมชนต้องการจริงๆ จึงจะเกิดขึ้นได้ เพราะเป็นฝายที่ไม่มีงบประมาณมาจัดให้ องค์ประกอบของฝายมีชีวิต ก็เป็นเรื่องของการมีชีวิตจริงๆ ตั้งแต่เริ่มมีความคิดอยากจะมีฝาย การชักชวนกันไปดูตัวอย่าง การขยายแนวร่วม การพูดคุยปรึกษาหารือ การตัดสินใจทำ

 การลงมือหาวัสดุ หาเงินมาจัดการ การลงมือก่อสร้าง ทุกกระบวนการต่างๆเหล่านี้ ล้วนก่อให้เกิดความผูกพัน ความรัก ความสามัคคี โดยไม่รู้ตัว และค่อยๆทวีความเข้มข้น ขึ้นเรื่อย เมื่อมารู้สึกตัวก็สายไปเสียแล้ว ยิ่งเมื่อได้เห็นรอยยิ้ม ได้ยินเสียงหัวเราะของเด็กๆ และคนทั้งหลายที่ได้มาเล่นน้ำที่เกิดจากการร่วมแรงร่วมใจกันมา หลายคนเลยเพิ่งนึกขึ้นมาได้ว่า เรื่องแบบนี้ หายไปจากบ้านเรานานแล้ว
เมื่อก่อนอยากจะมีความสุข รื่นเริงใจ สนุกสบาย ก็จะต้องมีค่าใช้จ่ายทุกครั้ง ไม่ว่าเรื่องเวลา เงินทอง หรือแม้แต่อารมณ์ แต่มาเดี๋ยวนี้เป็นความสุขที่เหมือนได้มาฟรีๆ นอกจากนั้นยังได้เพิ่มในเรื่องของความอุดมสมบูรณ์ ในทุกๆด้าน ไม่มีการทำลายใดๆ เกิดขึ้นเลย
แล้วอย่างนี้ ทำไมจะไม่เรียกว่า ฝายมีชีวิต อย่างแท้จริงเล่า
ครูท้วมไม้หลา 03 01 2558  08.57

ฝายมีชีวิต ตอนที่ 19
ก็มีหลายคนยังข้องใจอยู่เหมือนกันว่า การทำฝายมีชีวิตตามแบบที่กลุ่มของพวกเราทำกันอยู่นั้น ถ้าจะปรับเปลี่ยนไปเป็นฝายที่ทำด้วยคอนกรีตจะดีหรือไม่ เพราะสามารถที่จะคำนวณออกมาในลักษณะของโครงการต่างๆ ที่ทางราชการพร้อมที่จะจัดทำให้ ไม่ต้องเดือดร้อนชาวบ้านต้องมาลงทุนลงแรงทำเอง ทั้งเสียเวลา ทั้งไม่มั่นคงแข็งแรงพอ ขาดความน่าเชื่อถือว่าจะใช้งานได้คุ้มค่า
ผมก็ไม่กล้าเถียง เพราะผมเองก็ไม่รู้ว่าถ้าจัดทำในระบบนั้น จะต้องใช้เงินฝายละเท่าไหร่ ส่วนความมั่นคง ฝายคอนกรีตต้องแข็งกว่าแน่นอน แต่ผมคิดว่าในขณะนี้ ธรรมชาติ ได้ถูกทำลายไปมากแล้วจากการพัฒนาในทุกๆด้านของมนุษย์ ส่วนฝายมีชีวิตนั้น เราไม่จำเป็นต้องใช้วิธีการทำลายธรรมชาติจากจุดหนึ่ง เพื่อมาสร้างสิ่งแปลกปลอมในอีกจุดหนึ่ง เพราะรูปแบบของการสร้างฝายมีชีวิตไม่มีการทำลายธรรมชาติแต่อย่างใดทั้งสิ้น  ไม้ไผ่ที่ตัดมาใช้ก็งอกใหม่ขึ้นมาแทนได้ กระสอบใส่ทรายก็เอาของเหลือใช้มาทำ ส่วนเชือกนั้น ในปัจจุบันนี้เชือกปอซึ่งทำจากวัสดุธรรมชาติ หาได้ยาก แต่ต่อไปถ้าจะมีใครกลับมาผลิตขึ้นมาอีกก็จะดีมาก และองค์ประกอบหลักที่สำคัญอีกอย่างของฝายมีชีวิตคือ ต้นไทรและไม้ปักติดต่างๆ ซึ่งจะเป็นพระเอกตัวจริง เมื่อต้นไม้เหล่านั้นโตขึ้น ลำต้น กิ่ง ก้าน ใบ ก็จะกลายเป็นร่มเงาให้สถานที่นั้น ดอก
และผล ก็จะกลายเป็นอาหาร ของนก ปลา และสัตว์น้ำต่างๆ ส่วนรากของต้นไทร ก็จะขยายและลงไปในโครงสร้างไม้ไผ่ กินไม้ไผ่เหล่านั้นเป็นอาหาร และประสานกันเป็นเครือข่าย ก็ให้เกิดเป็นฝายมีชีวิตอย่างแท้จริง จนมีคำพูดว่า รากไทรสร้างสายน้ำ มึงกับกูอยู่ร่วมกันได้ ส่วนฝายคอนกรีตไม่สามารถทำเช่นนั้นได้ และจากประสบการณ์ในการทำฝายมีชีวิต มีการยืนยันจากทุกฝายตรงกันว่า มีสิ่งหนึ่งที่ได้มากกว่าความต้องการเดิมๆ คือความรัก ความสามัคคีที่เกิดขึ้นในชุมชน ไม่ว่าจะเป็นคนอย่างไร ฐานะอย่างไร อายุเท่าไหร่ เพศไหน แม้บางคนอาจเป็นคู่ขัดแย้งกันมาก่อน เมื่อมาร่วมกันทำฝายมีชีวิต ก็ลืมเรื่องเก่าๆ ที่เคยขัดแย้งกันไปโดยไม่รู้ตัว ยิ่งได้มาเห็น ตนในชุมชนกลับมารักใคร่กลมเกลียวกันมากขึ้น แล้วอย่างนี้จะไม่ให้พวกเราทั้งหลาย เกิดความรู้สึกว่า ฝายมีชีวิต เป็นบ่อเกิด แห่งความสุขทั้งปวงได้อย่างไรเล่าครับ
ผมขอยืนยันว่า ฝายมีชีวิต ไปเกิดขึ้นที่ไหน ความสุขแบบครบวงจร จะเกิดขึ้นในชุมชนนั้น อย่างมั่นคงถาวร ถ้าไม่เชื่อลองทำดูสิครับ


          ขอขอบคุณ ดร.ดำรง โยธารักษ์ อ.สมเดข คงเกื้อ อ.ศักดิ์พงษ์ นิลไพรัชน์ และพี่น้องชาวฝายมีชีวืต ที่ช่วยกันกันก่อร่างสร้างฝาย มีชีวืตด้วยความเหน็ดเหนื่อย จนกระทั่งทำให้ผู้มีสติปัญญาต่ำต้อย ได้มีโอกาสนำเรื่ิองราวมาเหล่านี้ มาเล่าสู่กันฟัง ถ้าผิดพลาดประการใด กระผมขอน้อมรับไว้เพื่ิอหาโอกาสแก้ไขต่อไปและที่สุดของที่สุด ขอขอบคุณพ่อคล้าย มีแก้ว แม่เคลื่อน ชูรักษ์ ที่เป็นผู้ให้ลูกชายคนนี้ ได้มีโอกาสทำประโยชน์ ตามสติปัญญาที่พอมีอยู่บ้าง

ครูท้วมไม้หลา 03 01 2557 22.48